Energie is een basisbehoefte. Toch zijn er in Nederland honderdduizenden huishoudens die moeite hebben om hun huis warm te houden of hun energierekening te betalen. Dit noemen we energiearmoede – een stille, maar groeiende crisis die steeds meer gezinnen raakt. Gelukkig is er hulp mogelijk, vaak dichterbij dan je denkt. In deze blog vertel ik wat energiearmoede is, waarom het zo lastig aan te pakken is en hoe een energiecoach hierin een belangrijke rol speelt.
Wat is energiearmoede?
Energiearmoede treft mensen die in verhouding tot hun inkomen een groot deel van hun geld kwijt zijn aan energie. Vaak wonen zij in slecht geïsoleerde huizen, hebben ze verouderde verwarmingssystemen of weinig mogelijkheden om te investeren in energiebesparing. Denk aan:
- Alleenstaanden met een minimuminkomen
- Ouderen met een klein pensioen
- Gezinnen in sociale huurwoningen
- Mensen met een taalbarrière of beperkte digitale vaardigheden
Volgens recente cijfers van het CBS en TNO heeft zo’n 10 tot 15% van de Nederlandse huishoudens te maken met energiearmoede. De gevolgen zijn niet alleen financieel, maar ook sociaal en medisch. Koude, vochtige woningen leiden tot gezondheidsproblemen zoals luchtwegklachten en stress. Daarnaast voelen veel mensen schaamte of machteloosheid over hun situatie.
Waarom is het zo moeilijk om energiearmoede aan te pakken?
Energiearmoede is geen op zichzelf staand probleem, maar een ingewikkelde mix van factoren: lage inkomens, hoge energieprijzen, een krappe woningmarkt en een woningvoorraad die lang niet altijd klaar is voor de energietransitie. Veel mensen weten niet waar ze moeten beginnen, of hebben simpelweg de energie of kennis niet om in actie te komen. En hoewel er allerlei regelingen en subsidies bestaan, zijn deze vaak moeilijk te vinden of ingewikkeld aan te vragen.
Juist daar komt de energiecoach in beeld.
Wat doet een energiecoach?
Een energiecoach is een onafhankelijke, laagdrempelige hulpverlener die mensen thuis of digitaal ondersteunt bij het besparen van energie. Vaak zijn het vrijwilligers of professionals die samenwerken met gemeenten, energieloketten of woningcorporaties. Wat doet zo’n coach concreet?
- Een energiescan van de woning: waar gaat de warmte verloren, waar liggen kansen?
- Praktische tips over gedrag, zoals korter douchen of slimmer ventileren.
- Kleine maatregelen uitvoeren of adviseren, zoals tochtstrips, ledlampen of radiatorfolie.
- Hulp bij papierwerk: aanvragen van energietoeslagen, subsidies of isolatieprogramma’s.
- Doorverwijzen naar aanvullende hulp, zoals schuldhulpverlening of woningcorporaties.
Wat vooral belangrijk is: een energiecoach neemt de tijd. Geen ingewikkeld technisch verhaal, maar persoonlijk contact, in begrijpelijke taal. Iemand die je ziet, hoort, en meedenkt.
Wat levert het op?
De impact van een energiecoach is vaak groter dan je denkt:
- Directe besparing op de energierekening
- Betere leefomstandigheden, met minder tocht, kou en vocht
- Meer grip en bewustwording bij bewoners
- Minder stress en meer vertrouwen
- Langetermijnoplossingen, bijvoorbeeld via doorverwijzing naar isolatiemaatregelen
Voor de maatschappij betekent dit ook minder zorgkosten, minder betalingsachterstanden en een beter verloop van de energietransitie.
Een praktijkvoorbeeld
In een sociale huurwijk in Limburg bezocht een energiecoach een alleenstaande moeder met twee kinderen. Haar energierekening was bijna verdubbeld. De coach hielp haar met kleine maatregelen zoals radiatorfolie, een douchetimer en het goed instellen van de thermostaat. Ook regelde hij hulp bij het aanvragen van de energietoeslag én een subsidie voor gevelisolatie via de gemeente. Binnen enkele maanden was haar energierekening met 25% gedaald. “Eindelijk voel ik me weer een beetje in controle,” zei ze. Dat is precies waar het om draait.
Hoe kom je in contact met een energiecoach?
- Via je gemeente: steeds meer gemeenten bieden gratis energiecoaching aan.
- Via een energiecoöperatie zoals EC Geuldal
- Energieloket: zoals www.regionaalenergieloket.nl
- Woningcorporaties: zij werken vaak samen met energiecoaches voor hun huurders.
- Welzijnsorganisaties: denk aan Humanitas, Buurtteams of vrijwilligersnetwerken.
- via ThuisEnergieCoach 😉
Wat kun jij doen?
Ken je iemand die worstelt met een hoge energierekening? Maak het bespreekbaar, zonder oordeel. Verwijs naar een energiecoach of help met het vinden van het lokale energieloket. En heb je zelf wat tijd over en interesse in duurzaamheid? Overweeg dan om zelf energiecoach te worden – je maakt echt het verschil in mensenlevens.
Tot slot
Energiearmoede is misschien een groot probleem, maar de oplossing begint klein: met aandacht, begrip en praktische hulp. Een energiecoach staat letterlijk naast de bewoner en helpt met wat vandaag wél kan. Daarmee wordt energie niet alleen goedkoper, maar ook menselijker. En dat is precies wat we nodig hebben.