De meeste mensen denken bij een thuisbatterij aan lagere energiekosten, slimmer omgaan met zonnepanelen of het vermijden van de terugleverboete. Maar stel je eens een heel ander scenario voor: oorlog, een grote cyberaanval of een natuurramp legt het elektriciteitsnet langdurig plat. Kun je dan met je thuisbatterij en zonnepanelen toch je huis van stroom voorzien?
Het korte antwoord: ja, maar niet met een standaard systeem. Laten we dit eens stap voor stap bekijken.
Waarom een gewone thuisbatterij niet werkt bij netuitval
Een doorsnee thuisbatterij in Nederland of België is gekoppeld aan het elektriciteitsnet. De omvormer die zonnepanelen en batterij aanstuurt, heeft spanning van het net nodig om te functioneren. Zodra het net wegvalt, schakelt de omvormer direct uit.
Dat is verplicht volgens de zogenoemde anti-islanding-regel: het voorkomt dat jouw zonnepanelen tijdens een storing stroom terugleveren en daarmee monteurs in gevaar brengen.
👉 Gevolg: zonder netspanning werken je zonnepanelen niet meer en kan je batterij ook niet meer opladen.
Wat is er nodig om toch autonoom te blijven?
Wil je bij een langdurige netstoring nog steeds zonne-energie gebruiken om je batterij op te laden, dan heb je meer nodig dan de standaard installatie.
1. Hybride of off-grid omvormer
-
Hybride omvormer: kan naast de netmodus ook in een back-up modus draaien. Hij creëert een eigen “mini-net” voor je huis, zodat zonnepanelen blijven werken en de batterij kan opladen.
-
Off-grid omvormer: speciaal voor huizen die permanent zonder net functioneren. Deze stuurt de zonnepanelen en batterij volledig zelfstandig aan.
2. Black start functionaliteit
Een essentieel detail: als de batterij helemaal leeg is en het net ligt plat, moet de omvormer zichzelf weer kunnen opstarten met een klein beetje restenergie of een generator. Zonder deze functie zit je alsnog in het donker.
3. Genoeg batterijcapaciteit
Een thuisbatterij van 5 tot 10 kWh is prima om je avondverbruik te overbruggen, maar bij een crisissituatie wil je langer vooruit kunnen. Denk aan 15–30 kWh of meer, afhankelijk van de grootte van je huishouden en je bereidheid om stroom te besparen.
4. Slim energiebeheer
Een energiemanagementsysteem (EMS) bepaalt welke apparaten prioriteit krijgen. Essentiële verbruikers (koelkast, verlichting, internetrouter, medische apparaten) krijgen voorrang, terwijl grootverbruikers (wasmachine, oven, laadpaal) worden uitgeschakeld.
5. Extra bronnen voor donkere dagen
In de winter is zonne-energie beperkt. Dan kan een noodgenerator (diesel, benzine, gas of bio) het verschil maken. Ook een kleine windturbine kan nuttig zijn als aanvulling.
Mag dit in Nederland en België?
Ja, je mag een systeem bouwen dat zelfstandig werkt. Je hoeft niet verplicht aangesloten te blijven op het net. Maar:
-
De installatie moet voldoen aan de veiligheidsnormen (NEN in NL, AREI in BE).
-
Subsidies en saldering gelden meestal alleen voor netgekoppelde systemen.
-
Volledig off-grid gaan betekent dat je vaste netaansluitkosten bespaart, maar opnieuw aansluiten is duur mocht je ooit terug willen.
De voordelen in crisissituaties
-
Energiezekerheid: je houdt basisvoorzieningen draaiende, ook als het net dagen of weken platligt.
-
Onafhankelijkheid: minder afhankelijk van overheid en energieleveranciers.
-
Rust: het idee dat je voorbereid bent geeft gemoedsrust, zeker in onzekere tijden.
De nadelen en beperkingen
-
Kosten: hybride of off-grid systemen zijn duurder dan standaard oplossingen.
-
Wintertekort: in december/januari is er vaak te weinig zon → generator nodig.
-
Complexiteit: je moet goed plannen en een installateur vinden die ervaring heeft met dit type systemen.
Alternatieven en aanvullingen
-
Draagbare powerstations met opvouwbare zonnepanelen voor noodsituaties.
-
Thermische opslag: warmte opslaan in een buffervat is eenvoudiger dan alles elektrisch regelen.
-
Energiecoöperaties of microgrids: samen investeren in veerkracht voor de hele buurt.
Conclusie
Een standaard thuisbatterij helpt je niet bij een langdurige stroomstoring. Wil je voorbereid zijn op extreme scenario’s, dan heb je een hybride of off-grid systeem nodig met voldoende batterijcapaciteit, black start functionaliteit en eventueel een noodgenerator.
Off-grid gaan klinkt romantisch, maar in onze regio is het vooral een kwestie van energieveiligheid en veerkracht. Het kan een slimme investering zijn voor wie onafhankelijkheid en zekerheid belangrijk vindt.